Zaburzenie osobowości występuje gdy elastyczny system regulacji usztywnia się i powoduje stały, niezmienny wzorzec zachowania, ujawniający się w niezmiennych reakcjach na zmieniające się sytuacje.
Powyższy model opiera się na założeniach, że:
1. osobowość to wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności).
2. zaburzenie to efekt niedopasowania potrzeb, sposobu ich zaspokajania i sposobu realizacji zadań jednostki na danym etapie życia do wymogów społecznych czyli aktywności własnej do wymagań społecznych i kulturowych obowiązujących w środowisku jednostki.
Zaburzenie osobowości jest stanem psychicznym, w którym następuje częściowa dezintegracja psychiki, rozchwianie emocjonalne, szybkie gwałtowne zmiany osobowości. Osobowość może ulec dezintegracji gdy dochodzi do traumatycznych przeżyć osobistych, uzależnień lub może być jednym z objawów niektórych chorób psychicznych. Zaburzenia osobowości nie są typowymi zespołami klinicznymi to raczej stany behawioralne i psychospołeczne.
Spis treści
[ukryj]
* 1 Objawy wg DSM IV
* 2 Podział zaburzeń osobowości wg ICD-10
* 3 Podział zaburzeń osobowości wg DSM IV
o 3.1 Definicja zaburzeń osobowości wg DSM IV oś II
o 3.2 Niektóre z zaburzeń:
o 3.3 Zobacz też:
Objawy wg DSM IV [edytuj]
W przebiegu zaburzeń osobowości, które nie są efektem organicznego uszkodzenia mózgu, lub choroby psychicznej (oś I), występują zwykle następujące objawy:
* znacząco dysharmonijne postawy lub zachowania, wyrażające się w takich obszarach życia psychicznego jak: afektywność, kontrola zachowań impulsywnych, style myślenia lub przeżywania, relacje z innymi osobami;
* wzorce zachowań trwają przez długi okres i nie są ograniczone do zaostrzenia innego zaburzenia psychicznego;
* wzorce zachowań utrudniają funkcjonowanie oraz relacje z innymi osobami;
* zaburzenia osobowości rozpoczynają się w okresie dzieciństwa lub adolescencji i trwają w okresie dorosłości;
* subiektywne uczucie dyskomfortu w przebiegu zaburzeń osobowości pojawiają się zwykle w późniejszym okresie jej trwania;
* zaburzenia te prowadzą zwykle do gorszego funkcjonowania społecznego lub zawodowego.
Podział zaburzeń osobowości wg ICD-10 [edytuj]
* Specyficzne zaburzenia osobowości F60
o Osobowość paranoiczna F60.0
o Osobowość schizoidalna F60.1
o Osobowość dyssocjalna F60.2
o Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
+ Osobowość chwiejna emocjonalnie typ impulsywny F60.30
+ Osobowość chwiejna emocjonalnie typ borderline F60.31
o Osobowość histrioniczna F60.4
o Osobowość anankastyczna F60.5
o Osobowość lękliwa (unikająca) F60.6
o Osobowość zależna F60.7
Podział zaburzeń osobowości wg DSM IV [edytuj]
* Zaburzenia osobowości - oś II (ang. Personality Disorders)
* Zaburzenia osobowości typu A - zaburzenia dziwaczno-ekscentryczne (ang. Cluster A Personality Disorders)
* Paranoiczne zaburzenie osobowości (ang. Paranoid Personality Disorder), kod: 301.0
* Schizoidalne zaburzenie osobowości (ang. Schizoid Personality Disorder), kod: 301.20
* Schizotypowe zaburzenie osobowości (ang. Schizotypal Personality Disorder), kod: 301.22
* Zaburzenia osobowości typu B - zaburzenia dramatyczno-niekonsekwentne (ang. Cluster B Personality Disorders)
* Antyspołeczne zaburzenie osobowości (ang. Antisocial Personality Disorder), kod: 301.7
* Zaburzenie osobowości z pograniczna - borderline (ang. Borderline Personality Disorder), kod: 301.83
* Histrioniczne zaburzenie osobowości (ang. Histrionic Personality Disorder), kod: 301.50
* Narcystyczne zaburzenie osobowości (ang. Narcissistic Personality Disorder), kod: 301.81
* Zaburzenia osobowości typu C - zaburzenia obawowo-lękowe (ang. Cluster C Personality Disorders)
* Zaburzenie osobowości unikowej (ang. Avoidant Personality Disorder), kod: 301.82
* Zaburzenie osobowości zależnej (ang. Dependent Personality Disorder), kod: 301.6
* Obsesyjno-kompulsywne zaburzenie osobowości (ang. Obsessive-Compulsive Personality Disorder), kod: 301.4
* Zaburzenie osobowości niewyspecyfikowane gdzie indziej (ang. Personality Disorder Not Otherwise Specified), kod: 301.9
Definicja zaburzeń osobowości wg DSM IV oś II [edytuj]
Przewlekle trwający wzorzec patologicznych zachowań i przeżywania manifestujący się w zakresie poznawczej, afektywnej, interpersonalnej, kontroli impulsów ; stabilność tych wzorców, czyli sztywność zachowań prowadzi do pogorszenia funkcjonowania.
Niektóre z zaburzeń: [edytuj]
* paranoiczne zaburzenie osobowości - przewrażliwiony, podejrzliwy i autorytarny
* schizoidalne zaburzenie osobowości - aspołeczny, "samotnik", niepodobny do schizofrenika
* schizotypowe zaburzenie osobowości - schizofreniczny, bez halucynacji lub urojeń
* osobowość unikająca - wycofany z kontaktów społecznych, nadwrażliwy
* osobowość bierno-agresywna - negatywne nastawienie i bierny opór względem wymagań otoczenia
|